Het wordt voor velen steeds duidelijker dat globale, multinationale en zelfs landelijke oplossingen niet de toekomst zijn, maar dat voornamelijk lokale initiatieven een menselijke, menswaardige en crisisbestendige toekomst kunnen bieden. Er ontstaan vele lokale en parallelle initiatieven om dit alles te realiseren, waaronder Society 4.0.

Aangezien we de afgelopen jaren ervaring hebben opgedaan met alternatieve technologie, presenteren we in dit bericht graag een goede aanpak voor een Regionale Digitale Infrastructuur.

Heb je zelf geen affiniteit met dit onderwerp? Stuur deze blog dan naar de Society 4.0-werkgroep die gaat over het domein Regionale Digitale Infrastructuur, zodat zij aan de slag kunnen gaan met deze oplossingsmogelijkheden voor jouw regio!

Eisen aan de oplossing

Elk traject begint met een analyse van de behoeftes van de betrokkenen en de randvoorwaarden voor de oplossing. Wat je nodig hebt:

• Een lokale oplossing voor internet waarin veel eisen en wensen van internetgebruikers ingevuld kunnen worden,
• Los van landelijke, multinationale of globale oplossingen,
• Onafhankelijk van centrale aansturing door bedrijven,
• Geen subsidies of onduidelijke financiering,
• Gebaseerd op open standaarden, vrije software en concrete, reeds bewezen oplossingen,
• Beheerbaar, zonder excessieve kosten (dus niet commercieel uitbuiten/uitbaten),
• Decentraal, iedere regio doet het zelf, lokaal onafhankelijk, maar wel met uitgebreide onderlinge uitwisseling,
• Parallel aangeboden als beter alternatief aan het wereldwijde internet.

Dan, wat is er nodig om te kunnen netwerken:

• E-mail, agenda en contactpersonen
• Chat/connecten, waaronder voice/video bellen
• Video groepsgesprek
• Social media
• Bestanden delen
• Office-functionaliteiten (tekstverwerken, rekenbladen, etc.)
• Video en audio delen a la YouTube en SoundCloud.

De Oplossingsaanpak

De oplossingen die voldoen aan alle bovengenoemde eisen bestaan al. Echt waar. We hoeven het alleen maar te gaan gebruiken. En daaraan zijn wel kosten verbonden, maar je betaalt het nu niet met je privacy zoals bij Telegram, Twitter, Facebook en YouTube.

Voor elk van bovengenoemde eisen is een bestaande, werkende, decentrale vrije software oplossing beschikbaar. Gebaseerd op vrije software, licentie-vrij, gratis verkrijgbaar, gebaseerd op open standaarden, met onderlinge uitwisselingsmogelijkheden.

E-mail, agenda en contactpersonen: E-mail is uiteraard een open internetstandaard, gebaseerd op federatie: het daadwerkelijk verspreiden van e-mail over heel het internet. CalDav is de open standaard voor kalenders. CardDav voor contactpersonen. Het belangrijkste is dat je jouw communicatie niet vrijwillig in de handen van de grote, bekende organisaties (outlook, hotmail, live, gmail, yahoo, ziggo, kpn, etc) geeft. Dus huur een eigen mailbox bij een e-mailprovider, of zet eventueel zelf een e-mailserver op. Er zijn diverse mailserver oplossingen beschikbaar zoals Mailu, Mailcow, Modoboa of Mail-in-a-Box. Of stel zelf iets samen met Dovecot en Postfix aangevuld met Sabre DAV voor CalDav en CardDav en webmail naar keuze. Er zijn ook diverse onafhankelijke en decentrale client-software oplossingen (software voor eindgebruikers), zoals Thunderbird. En als je je daar nog prettig bij voelt, voor smartphones is er ook onafhankelijke en decentrale client-software beschikbaar zoals K-9 Mail.

Chatten en eenvoudig connecten: Telegram wordt veel aangehaald als oplossing, maar dat is een ‘same shit, different asshole’-alternatief voor Twitter. Je bent weer afhankelijk van een multinationaal bedrijf die centrale zeggenschap en toezicht uitoefent en censureert. Jabber/XMPP is een geweldig alternatief. XMPP is net als Facebook Chat, WhatsApp en Google Talk, maar dan onafhankelijk en decentraal. Je kunt berichten en bestanden versturen, zien wie wel/niet online is, groepschat, etc. En XMPP werkt net als e-mail op basis van federatie, je kunt via XMPP onderling berichten uitwisselen over heel het internet, dus ook met andere Society 4.0-groepen. XMPP is de open internetstandaard voor instant messaging en goede vrije software is beschikbaar.

XMPP server software komt via o.a. Prosody of Openfire. Er is client-software voor elk OS. Zie bijvoorbeeld Gajim en Dino. Met de juiste configuratie (coturn) kun je ook onderling video- en voice-bellen over XMPP. Zie bijvoorbeeld Jitsi desktop voor bellen over XMPP vanaf de desktop, Movim voor web-based XMPP-bellen en Conversations voor bellen met XMPP op Android.

Video groepsgesprek: Jitsi Meet is een decentrale oplossing voor videobellen in groepsverband. Gebaseerd op de open WebRTC internet standaard kan iedereen met een browser meedoen, er is geen specialistische software benodigd, geen Zoom-accounts, geen centrale registratie. De software kan ook lokaal gefaciliteerd worden. Zo heeft Greenhost bijvoorbeeld zelf een Jitsi Meet site aangemaakt via meet.greenhost.net. Bekijk ook eens de NextCloud Talk app.

Social Media: Telegram en MeWe is geen alternatief. ActivityPub is wel een alternatief. Dit is een open internet standaard en er is vrije software beschikbaar. Met ActivityPub kun je elkaar volgen en social media berichten posten naar volgers, publiekelijk of privé. Je zit niet vast in een silo (walled garden) zoals met Twitter en Facebook. ActivityPub is decentrale social media op basis van federatie. Je kunt eenvoudig mensen bij andere Society 4.0-groepen bereiken en volgen. Server software via Friendica en Mastodon. Dit zijn web-based oplossingen, op de client kan Mastodon eventueel aangevuld worden met een mobiele toepassing als bijvoorbeeld Tusky.

Bestanden delen: OwnCloud/NextCloud is een totaal-oplossing waar het opslaan en delen van bestanden een centraal onderdeel van is. Geen Dropbox, OneDrive of Google Drive meer benodigd. Of gebruik een specialistische oplossing zoals bijvoorbeeld Seafile of SparkleShare. Er zijn ook peer-to-peer mogelijkheden, zoals wellicht Syncthing.

Office functionaliteiten: Er is uiteraard geweldige client software beschikbaar voor Office in de vorm van LibreOffice en OnlyOffice. Maar voor het online bewerken van documenten zijn deze opties ook beschikbaar: Nextcloud Collabora Online en Nextcloud OnlyOffice. De online office software is beschikbaar los of direct vanuit NextCloud. Je kunt alles lokaal verzorgen, zonder afhankelijkheid van gecentraliseerde locaties. Zonder Google en zonder Microsoft dus. Je kunt bestanden die je hebt gemaakt ook eenvoudig delen met anderen in NextCloud, of via internet met de eerder genoemde bestanden-delen functionaliteit.

Video & audio delen: Er is een open source video-delen platform beschikbaar: PeerTube, zie bijvoorbeeld peertube.beeldengeluid.nl. Podcasts doe je met Funkwhale, zie bijvoorbeeld open.audio. Beide oplossingen zijn gebaseerd op ActivityPub dus eenvoudig te volgen via decentrale social media.

Operating systemen: Linux. Elk van de genoemde server software werkt op Linux. Deze software is ook beschikbaar als vrije software. Zonder licenties. Goed gedocumenteerd. Zoals bijvoorbeeld Ubuntu server.

Decentraal, maar communicerend

Elk van de genoemde oplossingen is vrije software of open source software, gebaseerd op open standaarden. Het is te installeren op een Linux server, dus er is geen Microsoft of Amazon Web Service benodigd of gewenst. Een flink aantal van deze diensten kan authenticeren met OpenLDAP servers indien gewenst. En deze software oplossingen zijn gericht op het delen van informatie. En dit alles zonder dure licenties en zonder centraal censurerend toezicht vanuit het grootbedrijf.

Je kunt nu als Society 4.0-groep dus starten met de Regionale Digitale Infrastructuur, gebaseerd op de nu beschikbare oplossingen die hun waarde reeds bewezen hebben.

Een stappenplan:

• Registreer een domein: zoals wellicht Haarlem4th.nl of Straatnaam4th.net of BewustHaarlemZuid.org of bedenk iets creatiefs. Zorg dat je zelf het technische beheer over de DNS-record kan uitvoeren.
• Verzorg hosting: verzorg zelf lokaal de housing en/of hosting bij een regionale hostingprovider, mogelijk start je in een creatieve vorm vanuit huis als je thuis bijvoorbeeld glasvezel internet hebt en/of neem een (paar) virtual private server(s) af van een landelijke organisatie zoals TransIP (willekeurig voorbeeld).
• De gewenste schaalgrootte dicteert de oplossing. Je kan klein starten met een Ubuntu VPS en daarop diverse docker containers draaien en intern routeren. Opschalen of afsplitsen wanneer benodigd.
• Registreer een aantal subdomeinen als basisset in je DNS-record en koppel daar de juiste docker container aan op je server:
  • cloud.haarlem4th.nl voor NextCloud, wellicht uitbreiden met de OnlyOffice app,
  • social.haarlem4th.nl voor Mastodon (ActivityPub),
  • chat.haarlem4th.nl voor Prosody (XMPP), met wellicht coturn op turn.haarlem4th.nl,
  • www.haarlem4th.nl met software WordPress voor notificaties, handleidingen, instellingen, etc.
• Wellicht t.z.t. eventueel uitbreiden met gespecialiseerde diensten zoals:
  • audio.haarlem4th.nl voor podcasts met Funkwhale,
  • meet.haarlem4th.nl voor Jitsi Meet,
  • video.haarlem4th.nl voor PeerTube,
  • webmail.haarlem4th.nl voor bijvoorbeeld SOGo in combinatie met Dovecot en Postfix zoals bijvoorbeeld bij Mailcow.
  • ns.haarlem4th.nl voor een eigen DNS-server (wat meer surf-privacy!), eventueel met Pi Hole reclamefilter.
  • irc.haarlem4th.nl voor lokale Internet Relay Chat met wellicht Inspircd of Unrealircd,
  • verder uitbreiden naar aanleiding van nut en noodzaak.
• De SSL/TLS certificaten voor dit alles verlopen via Let’s Encrypt. Denk aan het automatisch laten vernieuwen van de certificaten.

Met de basisset van 4 a 5 server installaties heb je een Decentrale Digitale Infrastructuur draaiend. Iedereen in je lokale Society4th-groep kan eenvoudig online samenwerken en onderling communiceren, totaal onafhankelijk van het multinationale grootbedrijf en de militaire industrie daarachter. En men is direct ook bereikbaar van buiten de groep en kan zelf eenvoudig contact maken met anderen.

Financiering

Je wilt niet afhankelijk worden van subsidies van beruchte partijen zoals Soros, Omidyar, de overheid, het militaire complex of het bedrijfsleven. Subsidies komen nooit zonder verwachtingen, eisen en beperkingen. Een en ander draait dus idealiter niet op subsidies. Voor een paar euro per maand per gebruiker kun je deze diensten aanbieden. Je wordt er dan niet rijk van, en er zit duidelijk een flinke beheeruitdaging aan, maar heel veel meer hoeft het werkelijk niet te kosten. Bedenk dat huren van servers en bandbreedte wel geld kost, het is zeer zeker niet gratis.

Hoe dan ook, idealiter geen subsidies en geen grote bedrijven, maar: kleine maandelijkse betalingen van gebruikers die samen de lokale Digitale Infrastructuur financieren.

En het hoeft niet vanaf de start meteen grootschalig. Persoonlijk zou ik dus niet willen beginnen op stad-niveau, maar op familie-en-vrienden niveau. Grootschalig aanpakken is een flinke klus en brengt allerlei technische en vooral ook juridische uitdagingen. Je bent niet de nieuwe Google, start dus klein.

Starten is relatief eenvoudig

Dit bericht wil zeker niet zeggen dat het heel gemakkelijk is. Er is echt wel wat kennis en vaardigheid benodigd voor het goed hosten van de genoemde diensten. Er is ook hardware en netwerktoegang nodig wat kosten met zich mee brengt. En je zal ook kwaadwillenden moeten weren, want men maakt graag misbruik van goede initiatieven en we weten ondertussen hoe de overheid te werk gaat.

Maar elk van de genoemde producten is nu al beschikbaar. Gewoon zonder Microsoft, Facebook, Amazon en Google. Elk van de genoemde producten werkt op basis van vrije software en open standaarden. De genoemde software betreft bewezen technologie, die reeds breed wordt gebruikt en die veelal relatief goed gedocumenteerd is. Er zijn vaak handige HowTo-handleidingen beschikbaar. Je kunt direct met je groep starten op de nieuwe lokale digitale infrastructuur, en je kunt elkaar direct online vinden.

Ben je zelf betrokken bij het ontwikkelen van een Society 4.0-Regio in jouw omgeving? Attendeer dan de werkgroep die gaat over het domein Regionale digitale infrastructuur op deze blog, zodat zij ervoor kunnen zorgen dat ook jouw regio straks is voorzien van een onafhankelijke lokale digitale infrastructuur!