In het vorige bericht zagen we drie vormen van toenemende censuur: van het bedrijfsleven zelf, door de overheid zelf en door het bedrijfsleven in samenwerking met de overheid.

Het consumeren van berichtgeving van onafhankelijke onderzoekers en schrijvers blijkt lastiger dan je op het eerste gezicht zou denken. En als het aan overheden en het grootbedrijf ligt wordt het nog veel lastiger. We kijken in deze serie berichten naar de toenemende censuur op internet. Nu: Het internet grootbedrijf.

Het Schaduwverbod

Wordt het nieuws al eenzijdig gebracht door de grootste nieuwsbedrijven, je weet nu dat partijen als Google, Facebook en Twitter daar bovenop nog een extra filter toevoegen. Ongewenste berichtgeving verdwijnt eenvoudig uit het zicht. Dat brengt ons bij het schaduwverbod. Een blik op de definitie overgenomen van Wikipedia:

Schaduwverbod (ook wel shadowban, stealth-banning, spookverboden of commentaar-ghosting genoemd) is het blokkeren of gedeeltelijk blokkeren van een gebruiker of zijn inhoud, van een online community, zodat het niet snel duidelijk zal zijn voor de gebruiker dat ze zijn verbannen.

En een schaduwverbod blijkt een heel handige manier van censureren. Wikipedia legt het goed uit:

Door de bijdragen van een gebruiker onzichtbaar of minder prominent te maken voor andere leden van de dienst, kan de hoop zijn dat bij het uitblijven van reacties op hun opmerkingen, de problematische of anderszins misplaatste gebruiker verveeld of gefrustreerd raakt en de site verlaat.

Schaduwverboden blijven veelal onder de radar totdat de gebruiker uit zichzelf zo gefrustreerd raakt dat hij vrijwillig stopt. Stiekem verbergen van ongewenst materiaal en het stiekem boycotten van materiaal van geselecteerde gebruikers is het spel dat Silicon Valley graag speelt. En dit spel wordt dan ook veelvuldig gespeeld. Dat is een stukje manipulatie om trots op te zijn!

Aanleiding voor schaduwverboden

Hoewel het vaak gebeurt zonder dat je daarover geïnformeerd wordt, kan je toch met enig fatsoen niet zomaar berichten van personen gaan verwijderen. Daarover dient toch minimaal enige communicatie plaats te vinden. Wat je dus doet, als Facebook of Google, is bezwaar aantekenen op berichtgeving en daarbij vervolgens direct het bericht in kwestie onttrekken aan het zicht van anderen. Vrijheid van meningsuiting? Absoluut! Toegang tot jouw mening? Geblokkeerd.

Ongewenst bericht? Direct binnen het uur ontoegankelijk gemaakt. Men beroept zich bij dit type censuur normaliter eenvoudigweg op ‘community guidelines’ en ‘community standards’. In prachtig Nederlands vertaald als ‘communautaire normen’ ofwel ‘richtlijnen voor de gemeenschap’. Een blik op de definitie:

Communautaire normen zijn lokale normen die acceptabel gedrag definiëren en mogelijk verder gaan dan wettelijke minimumvereisten met betrekking tot ofwel grenzen aan aanvaardbaar gedrag zelf of de manier waarop de gemeenschap acceptabel gedrag zal afdwingen.

Een bepaald ongewenst bericht voldoet niet aan de richtlijnen of norm van de ‘gemeenschap’ en wordt dan geblokkeerd. Het wordt voor bedrijven als Facebook, Google, Twitter en Reddit ineens heel eenvoudig om grootschalig berichten te bestempelen als ongewenst.

Soms kunnen deze standaarden worden gespecificeerd in een lijst met de waarden van de community en richtlijnen voor deelname aan de community. Als alternatief kunnen informele standaarden onnauwkeurig worden beschreven als: “Ik zal het weten wanneer ik het zie.”

Het probleem in de praktijk is uiteraard dat die normen niet duidelijk gedefinieerd zijn of erg vaag blijven. Hierdoor kan jij je er niet op beroepen, je kan ook niet eenvoudig je berichtgeving hierop aanpassen. De ‘ik weet het wanneer ik het zie’ wordt dus gehanteerd en daarbij krijg je veelal geen mogelijkheid om inhoudelijk bezwaar aan te tekenen.

Het schaduwverbod opleggen gebeurt echter veelal zonder kennisgeving en buiten het zicht. Zoek zelf eens op YouTube naar James Corbett’s boeiende documentaire “9/11: A Conspiracy Theory”. Deze documentaire heeft ruim 3 miljoen views (en vermoedelijk flink meer) dus die zou gemakkelijk te vinden moeten zijn. Als je zoekt op “9/11: A Conspiracy Theory” is die video echter niet te vinden. Zelfs met de woorden “9/11: a conspiracy theory corbett” toont nog niet het verwachte resultaat. Over de inhoud van de video mag je een mening hebben, maar deze informatie is op YouTube niet te vinden, zelfs niet als je er gericht naar zoekt!

Deplatforming

Het volledig verwijderen van klanten gebeurt echter ook, zoals we afgelopen tijd bijvoorbeeld zagen bij Carl Benjamin en Milo Yiannopoulos. Je mag ook hier gerust een mening hebben over deze personen, maar het gemak waarmee hen de toegang werd ontzegt is opvallend. En Google’s YouTube was uiteraard al bepaald niet vies van het verwijderen van video’s.

Aan het begin van de dag heb je een paar miljoen volgers, aan het einde van de dag kan je niet meer inloggen. In afwezigheid van echte concurrentie voor de grote Silicon Valley bedrijven wordt gehoord blijven voor velen heel lastig. Door het uitsluiten van ongewenste geluiden stuurt Silicon Valley uiteraard eigenhandig en eenzijdig het debat. Dat brengt ons bij de volgende term: Deplatforming. Een blik op de definitie:

Deplatforming is een vorm van boycot waarbij een persoon of organisatie een platform wordt ontzegd om te spreken.

Neem Alex Jones, een druktemaker die zeker rondom de verkiezing van Donald Trump veel aandacht kreeg. Te veel aandacht, vond Silicon Valley. Jones moest gestopt worden. De datum: 6 augustus 2018. Zonder aanleiding anders dan ongedefinieerde ‘hate speech’, werd Alex Jones grondig gedeplatformd.

Binnen 24 uur werd Alex Jones gedeplatformd door Facebook, Apple, YouTube, Spotify en Pinterest. Aan het einde van de dag had Jones slechts nog zijn eigen website als platform, twee mobiele apps en een tijdelijk geblokkeerde Twitter. Twitter verwijderde hem niet veel later alsnog, idem PayPal.

Zes augustus 2018 is een dag om te herinneren: Silicon Valley ontdekte hun macht. De wereld ontdekte innige onderlinge samenwerking. Met in gedachte het feit dat elk groot bedrijf een vertragende juridische afdeling heeft, en censuur lastig vaarwater is, lijkt de kans aannemelijk dat deze systematische deplatforming vooraf gepland was.

Als je eenmaal start met censureren…

Het hellende vlak. Redenen voor schaduwverboden en deplatforming zijn er veel en het aantal is immer groeiend. Bijvoorbeeld het verkeerd benoemen van transgenders. Verkeerde, conservatieve gedachten over politiek zoals een uitgesproken voorkeur voor de Republikeinse partij.

Beter heb je op Twitter bijvoorbeeld geen kritiek (terecht of onterecht) op de islam en moslims, dan volgt een schaduwverbod. Prins Bin Talal Bin Abdulaziz Alsaud, Saudi Arabië, is namelijk de één na grootste eigenaar van Twitter. Hij heeft meer aandelen Twitter dan de huidige Twitter-baas Jack Dorsey.

Facebook verwijdert en masse mensen met in hun ogen ‘verkeerde’ politieke voorkeuren. Medewerkers van Facebook begonnen onlangs zelfs een protest tegen de intolerante politieke cultuur bij Facebook. Of die medewerkers nu nog in dienst zijn, valt te betwijfelen. Er blijkt wel heel veel te zijn wat niet gezegd mag worden op Facebook. Onlangs werd duidelijk dat Facebook ook actie gaat nemen op berichten over de schaduwkant van vaccinaties. En anderen, zoals Pinterest, volgen dan al snel: er wordt door Silicon Valley geen kritiek op vaccinaties toegestaan.

Google noemt zichzelf graag een censor, een “goede censor”. En Google doet dat vervolgens dan ook uitgebreid. Google ontsloeg bijvoorbeeld een medewerker die heel netjes attendeerde op het feit dat de diversiteitsideologie bij Google niet meer strookte met alom geaccepteerde wetenschap. En die disfunctionele ideologie geldt bij Google niet alleen voor het beheren van het personeelsbestand, die geldt uiteraard ook voor het beheren van hun sorteer-algoritmes en zoekresultaten.

Conclusie

In 2018 heeft Silicon Valley ontdekt dat ze hun macht kunnen gebruiken om de publieke discussie te sturen. Silicon Valley gebruikt idealiter heimelijk manieren voor het wegwerken van onwelgevallig materiaal. Sinds augustus 2018 schrikt het echter niet meer terug van breed gecoördineerde deplatforming activiteiten. En hiertoe worden ze ook nog eens aangespoord door overheden wereldwijd, verwacht geen ingreep vanuit die hoek.

Bedenk goed bij het nieuws dat je leest op internet, dat je vooral veel niet leest. De grote bedrijven op internet filteren je nieuws op een dusdanige manier dat jij niet ziet wat hen niet aanstaat. En vooral: veelal zonder dat je dit gedrag merkt. Het censuursysteem van Silicon Valley is ontworpen om onder de radar te functioneren. Je merkt niet dat je gemanipuleerd wordt, terwijl je gemanipuleerd wordt.

Het grootbedrijf ziet het censureren van het nieuws als een belangrijke, nieuwe verantwoordelijkheid. Hiertoe worden ze aangemoedigd door velen. Maar hoe zorg jij nog dat je correct geïnformeerd wordt over gebeurtenissen wereldwijd? Wil je daarover zelf een mening vormen? Of volg je de postmoderne gedachtegang dat de mening van de meerderheid de waarheid is?