Onlangs keken we naar nieuwe manieren voor het delen van onafhankelijk nieuws. We ontdekten dat decentrale sociale media hiervoor interessante mogelijkheden bieden. We kijken nu in drie berichten naar drie interessante alternatieven voor centrale sociale media: Jabber/XMPP, OStatus en ActivityPub.

We kijken in dit bericht naar een volledig vrij en decentraal social media alternatief met de naam OStatus / GNU Social. Daarna volgt in deze serie nog een bericht over ActivityPub. Daarna start een nieuwe berichtenserie over privacy en censuur, een blik op de donkere kant van onder andere Google en Facebook.

OStatus

Er is sinds de jaren ’80 een krachtige beweging in de IT-industrie om een open en toegankelijk landschap te creëren. Dit betreft het samenstellen van software die iedereen vrij mag gebruiken, vrij mag verspreiden en zelfs vrij mag aanpassen naar eigen inzicht.

OStatus is een verzameling open technieken uit 2007 welke het samen mogelijk maakt om berichten uit te wisselen zoals we nu vooral kennen van Twitter. Er zijn echter twee grote verschillen. Een: Het is volledig vrije software, ieder is vrij het te gebruiken. Twee: Het werkt op basis van federatie.

Velen zullen in bovenstaande afbeelding van een GNU Social website Twitter herkennen. Dat is uiteraard geen toeval, dat is het ontwerp. GNU Social is vrije software welke het mogelijk maakt decentraal – met federatie – onderling Twitter-achtige berichten uit te kunnen wisselen. Maar dan: zonder Twitter-baas Jack Dorsey als centrale politieagent.

En iedereen kan gebruik maken van de standaard OStatus en aansluiten op GNU Social. Er is over de jaren dus een grote verscheidenheid ontstaan van websites en software die gebruik maken van deze techniek.

Je kan vandaag nog starten met OStatus

De grootste en mogelijk beste aanbieder van OStatus op dit moment is Mastodon.social. In 2016 ontwikkelde Eugen Rochko een nieuwe dienst op basis van de standaard OStatus, maar dan sneller, robuuster en gebruiksvriendelijker. En, onderschat het belang niet, voorzien van schattige mascotte.

Rochko slaagde goed in zijn plannen en de Mastodon-software werd een prachtig product én werd vervolgens gratis voor iedereen beschikbaar gesteld. En daar werd gretig gebruik van gemaakt.

Sinds de start in 2016 zijn nu zo’n 3000 Mastodon-sites gelanceerd, die elk onderling berichten (in het jargon: Toots) uit kunnen wisselen. Er zijn ondertussen ruim anderhalf miljoen gebruikers op Mastodon en dat groeit snel. Zelfs de Nederlandse Consumentenbond heeft al geschreven over Mastodon. Hoewel Rochko zelf een Duits/Russische achtergrond heeft, blijkt Mastodon vooral ook erg populair in Japan.

De Vier Panelen

Je ziet als gebruiker op de Mastodon.social website vier panelen. Links een paneel waar je berichtjes kan typen. Dan je persoonlijke tijdslijn met ontvangen berichten. Dan notificaties over je account. En in de rechterkolom een zelf te maken keuze, zoals documentatie of publiekelijk gepubliceerde berichten van anderen. Dat laatste, de publieke tijdslijn, is een leuke manier om te zien wat anderen doen en daarop sociaal te reageren.

Net als met Twitter toont Mastodon ook weer publiekelijk geschreven Toots (in plaats van Tweets op Twitter) op een toegankelijke profielpagina. De publieke berichten van Rochko zijn te zien onder zijn Mastodon.social account Gargron. De beste man blijkt groot liefhebber van katten. Dat is uiteraard waardevolle informatie voor een ieder.

Wil je meedoen met Mastodon? Dat kan. Schrijf je dan in via JoinMastodon.org. Open inschrijvingen zijn op het moment van schrijven kennelijk vooral op Mastodon.cloud of één van de vele andere Mastodon-sites.

Ook hier geldt: deel geen dingen op internet die privé zijn. We hebben afgelopen jaren uiteraard geleerd dat alles wat je zegt tegen je gebruikt kan (en vooral: gaat) worden, zelfs 33 jaar later nog. Dus doe je het niet voor jezelf, denk dan aan de carrière van je toekomstige kinderen. Dat geldt uiteraard ook voor Mastodon: Doe het veilig.

Doorontwikkeling

De verzamelde bundel-techniek uit 2007 is sindsdien gestaag doorontwikkeld. In 2007 eerst onder de naam Control Yourself, daarna als Laconica, toen StatusNet, later GNU Social. Uiteindelijk werd het in 2012 mede door de originele ontwikkelaar (Evan Prodromou) onder de naam OStatus als officiële internetstandaard gedefinieerd bij het World Wide Web Consortium. En dat is mooi, want we houden van open en vrije standaarden waar iedereen op aan kan sluiten.

Geleerde lessen van ruim een decennium werden echter toegepast en de doorontwikkeling van OStatus werd ActivityPub. En daar gaan we uiteraard binnenkort verder naar kijken, want daar ligt een grote toekomst voor ieder op internet. Dit is ons inziens een belangrijke standaard voor onafhankelijke nieuwsdeling de komende jaren.

Conclusie

We namen in dit bericht kennis van OStatus, een methode om decentraal social media te bedrijven. We maakte kennis met Mastodon, een populaire decentrale social media-dienst gebaseerd op OStatus, waarmee je vandaag al kan starten.

Op de Mastodon-dienst komen we in toekomstige berichtgeving terug, wanneer we gaan kijken naar ActivityPub.