Onlangs keken we naar nieuwe manieren voor het delen van onafhankelijk nieuws. We ontdekten dat decentrale sociale media hiervoor interessante mogelijkheden bieden. We kijken nu in drie berichten naar drie interessante alternatieven voor centrale sociale media: Jabber/XMPP, OStatus en ActivityPub.

We beginnen in dit bericht met XMPP, daarna kijken we uiteraard naar de overige twee. We zien daarna een manier waarop je nu al direct kan starten met decentraal nieuws. Daarna start een nieuwe berichtenserie over privacy en censuur, een blik op de donkere kant van onder andere Google en Facebook.

Jabber / XMPP

XMPP is een techniek die instant messaging mogelijk maakt: directe berichtuitwisseling via internet. Jabber was de naam van de partij verantwoordelijk voor de start in 1999 met XMPP. XMPP is nu een goed gedocumenteerde open standaard die gebaseerd is op federatie. De letters staan trouwens voor ‘Extensible Messaging and Presence Protocol’ en dat feit mag je gerust weer vergeten.

Er zijn met XMPP voor wat betreft gebruik wat gelijkenissen met Facebook Messenger en Whatsapp. Maar er is een groot verschil. Iedereen kan zelf een XMPP dienst starten en aansluiten op dit netwerk. XMPP bestaat al geruime tijd en er is dan ook veel software voor beschikbaar. En belangrijk: er is geen centrale partij die alles kan toe-eigenen en censureren.

Ja, de naam Jabber is nu in handen van het Amerikaanse netwerktechnologie grootbedrijf Cisco. XMPP zelf is de techniek. Cisco is geen eigenaar van XMPP, oefent geen invloed uit op de berichten en beheert ook niet zelf alle servers. Cisco biedt wel een aantal extra diensten aan die gebruik maken van de techniek.

Ter illustratie

Wat je als onafhankelijk onderzoeker en schrijver, of als overzicht-/verzamelplatform, heel goed zou kunnen doen is op XMPP aansluiten.

Het aansluiten op een XMPP-server is verhoudingsgewijs eenvoudig. Een website met nieuws meldt zich aan bij XMPP. Vervolgens stuurt het via die server berichten naar geïnteresseerden als notificatie voor nieuw nieuws.

Je kan je als lezer dan inschrijven bij jouw favoriete onderzoekers en (burger)journalisten. Je wordt daarna via XMPP automatisch met een berichtje op de hoogte gesteld van nieuw materiaal. Zonder tussenkomst van censurerende partijen. Er is in dit scenario ook geen centrale politieagent die kan interveniëren. En blokkeert één XMPP-server je, dan stap je over naar een andere.

Het aansluiten van webservers op XMPP voor nieuwsdeling is goed mogelijk, hoewel niet heel gangbaar voor nieuwsdeling. Platform Bewuste Media, met verzamelwebsites als Gezonde Media, kunnen daarin goed intermediëren. We kunnen vrij eenvoudig voor veel bronnen tegelijkertijd deze functionaliteit mogelijk maken en aanbieden via XMPP.

Je kan nu al starten met XMPP

Zoals je zag bestaat Jabber/XMPP al sinds 1999. Starten is eenvoudig. XMPP.org beschrijft een actieplan.

Stap 1: Download en installeer een XMPP programma. Kies bijvoorbeeld: Conversations (Android), Swift.IM (OS X, Windows & Linux), Gajim (Windows & Linux) of Monal IM (macOS & iOS). Er is uiteraard meer software om XMPP te gebruiken, dit is maar een klein deel. Sommige software is gratis, andere moet je voor betalen.

Stap 2: Maak een account aan. Nu moet je ergens gaan inschrijven. Er zijn gelukkig veel XMPP diensten. Sommige zijn gratis, sommige als betaaldienst. XMPP.org geeft een lijstje van veel gebruikte dienstverleners: xmpp.jp, jabber.at, JWChat of yax.im.

Soms moet je je registreren en identificeren met een email adres, dat moet je willen of niet. En niet elke dienst is gratis. Kies zelf een dienstverlener uit. Vul het formulier in op die site (eigen risico uiteraard) om een social media account aan te maken.

Stap 3: Inloggen. Stel het aangemaakte account op bijvoorbeeld xmpp.jp in op je XMPP programma, zoals bijvoorbeeld Gajim, en je ziet vervolgens een prachtig leeg contactenlijstje. Je kan nu aan de slag.

Het Netwerkeffect

Met een leeg contactenlijstje wordt snel duidelijk wat het probleem is: het netwerkeffect. Een blik op de definitie via Wikipedia:

Een netwerkeffect is het effect dat ervoor zorgt dat een product of dienst meer waarde heeft voor iemand, naargelang er meer gebruikers zijn die hetzelfde product of de dienst al gebruiken.

De techniek kan goed zijn, maar als je geen kennissen en diensten hebt die ook XMPP gebruiken, kan je weinig. En zonder schrijvers/websites die je notificaties sturen bij nieuw materiaal, blijft het heel erg stil.

Je zal dus contact moeten opnemen met mensen waarmee je berichten wilt uitwisselen om te vragen of ze zich aanmelden bij XMPP. Dat is allemaal goed mogelijk, maar wel wat bewerkelijk.

Mogelijkheidsdenken: Het idee met Platform Bewuste Media is om als platform aan te sluiten op decentrale media. Als je eenmaal XMPP gebruikt voor nieuwsdeling via bijvoorbeeld GezondeMedia, ben je ook meteen beschikbaar op XMPP om te communiceren met anderen. We starten hiermee het netwerkeffect voor decentrale social media.

Conclusie

Je ziet dat met slim gebruik we met XMPP een handige nieuwsdienst zouden kunnen starten volledig los van Silicon Valley, Persgroep/Mediahuis, de EU en de Ollongrens van deze wereld. En eenmaal op XMPP aangesloten kan je je decentrale XMPP account direct gebruiken voor het communiceren met anderen.

Wat we hierboven beschrijven is allemaal goed mogelijk. Het aansluiten op XMPP is relatief eenvoudig. We introduceren in dit scenario echter wel een afhankelijkheid van een derde partij (de XMPP-dienst). We zouden vanuit het Platform een eigen XMPP-server kunnen starten, waarop je dan gemakkelijk en gerust kan aanmelden, maar dat is nogal wat extra werk. En niemand betaalt voorlopig die rekeningen of voor die inzet. Het is uiteraard een kip/ei-situatie.

Gezien de zeer beperkte tijd kiezen we in eerste instantie voor twee andere technieken. En daarover gaan we je uiteraard verder informeren.