Onlangs keken we naar nieuwe manieren voor het delen van onafhankelijk nieuws. We ontdekten dat decentrale sociale media hiervoor interessante mogelijkheden bieden. We kijken nu in drie berichten naar drie interessante alternatieven voor centrale sociale media: Jabber/XMPP, OStatus en ActivityPub.

We kijken in dit bericht naar het volledig vrij en decentraal social media alternatief met de naam ActivityPub. Daarna volgt in deze serie nog een blik op een manier om nu al zelf een gepersonaliseerd decentraal nieuwsoverzicht samen te stellen. Daarna start een nieuwe berichtenserie over privacy en censuur om de noodzaak van dit alles verder te benadrukken.

De achtergrond van ActivityPub

Onlangs heb je kunnen lezen over Evan Prodromou en de ontwikkeling van OStatus. Kort samengevat: OStatus is een open en goed gedocumenteerde standaard voor informatie-uitwisseling tussen servers op internet, welke het mogelijk maakt om Twitter-achtige berichten uit te wisselen. Een decentraal Twitter-achtig netwerk werd een jaar of tien geleden reeds realiteit.

Afbeelding ActivityPub, overgenomen van ActivityPub.rocks

Er zijn in het afgelopen decennium echter lessen geleerd en begin 2018 werd een nieuwe standaard geïntroduceerd: ActivityPub. Bij ActivityPub kan iedereen op internet op een eigen server een Postvak In en een Postvak Uit aanmaken. En met die twee postvakjes kan je vervolgens communiceren met de postvakjes van anderen op internet.

Dit is enigszins vergelijkbaar met e-mail, waar we eerder over spraken. Jouw Postvak Uit op jouw ActivityPub-server wordt gekoppeld aan de Postvak In van anderen over het ActivityPub-netwerk met behulp van federatie. Er is dus geen centrale partij die alle postvakjes beheert, elk bericht beoordeelt en in kan grijpen op de distributie van je bericht naar je lezers.

Wat maakt ActivityPub anders?

Dan is natuurlijk de grote vraag, wat maakt ActivityPub beter dan OStatus en e-mail? ActivityPub werkt op basis van – zoals de naam al aangeeft – activiteiten die via postvakjes onderling uitgewisseld worden. In tegenstelling tot e-mail voor vrije tekst, XMPP voor instant messaging en OStatus voor status-updates, introduceert ActivityPub een aantal interessante mogelijkheden. Je kan elkaar namelijk toesturen:

• Notities
• Links
• Artikelen en documenten
• Afbeeldingen, audio en video
• Evenementen

Dat is flink uitgebreider dan de kleine notities van XMPP en OStatus en meer gestructureerd dan de volledig vrije vorm tekst oplossing van e-mail. Aanvullend kan je met deze techniek ook inschrijven op groepen en berichten, net als met Facebook en Twitter.

En net als Facebook, kan je uitnodigingen voor evenementen rondsturen. En in tegenstelling tot Facebook, verstuur je de informatie over dat evenement ook echt aan iemand.

De informatie over dat evenement vertrekt van jouw computer (Alyssa), via jouw Postvak Uit, over internet, naar iemand anders (Ben) zijn Postvak In. Ben ontvangt vervolgens de informatie over het evenement van Alyssa. Maar: de informatie over je evenement staat nu ook echt als kopie ook in het Postvak In van Ben.

ActivityPub en Platform Bewuste Media

Je zag dat we via ActivityPub kunnen inschrijven (volgen) op elkaars berichten en ook groepen kunnen samenstellen. Je zag dat we vervolgens onderling informatie kunnen uitwisselen over notities, interessante links, artikelen, evenementen, etc. Dat is nagenoeg alle functionaliteit van Facebook. Inclusief alle functionaliteit van Twitter. Maar dan zonder Facebook en zonder Twitter.

En het wordt nog mooier, dit werkt zonder server van een derde partij. ActivityPub gebruikt dezelfde techniek die normale websites ook gebruiken. Een website kan dus relatief eenvoudig direct zelf aansluiten op ActivityPub. We kunnen daarom als Platform via bijvoorbeeld GezondeMedia.nl eenvoudig zelf volgers registreren en daarna zelf notities, links en evenementen gaan rondsturen.

Als je nu het schematisch ontwerpplaatje bekijkt van Platform Bewuste Media (boven weergegeven), dan zie je dat we als platform inderdaad via ActivityPub precies kunnen doen wat we willen: decentraal informatie rondsturen over nieuws, evenementen, interessante video’s en overige publicaties. En dan: zonder centrale politie-agent, zonder centrale censuur.

Laagdrempelig

Maar het wordt nog beter. Werkelijk iedereen die wil kan aansluiten. Omdat het gebaseerd is op techniek die normale webservers reeds gebruiken, kan iedereen met een normale webserver hierop aansluiten. Dat betekent dat de toegangskosten zeer laag zijn. Wij hebben het dan over de eenvoudigste abonnementen. Voor een paar euro (zeg 2 tot 5 euro) per maand heb je een eigen ActivityPub-dienst draaien.

Als iedereen net zoals een eigen website, ook een eigen ActivityPub-dienst heeft draaien, heb je ineens dat decentrale netwerk gerealiseerd met informatie verspreid over de gehele planeet. In één slag zetten we de centraliteit van Facebook buiten spel (inclusief alle censuur en social credit profielen), creëren we een echt gedecentraliseerd netwerk en doen we dat voor nagenoeg geen kosten op basis van bestaande techniek. Dit is uiteraard werkelijk geweldig.

En afgelopen half jaar hebben we de standaard bestudeerd, en geconcludeerd dat die goed in elkaar zit. Het is niet perfect, maar de betrokkenen hebben echt iets goed gedaan hier. Dit is een knap stukje werk en precies wat nu nodig is.

Conclusie

We zagen in dit bericht dat de nieuwe standaard ActivityPub handvatten biedt die we nodig hebben om in de nabije toekomst inderdaad informatie te kunnen blijven uitwisselen. De techniek realiseert een volledig decentraal informatienetwerk welke robuust beschermd is tegen aanval en uitval.

Deze techniek is een toegankelijke en open standaard, welke eenvoudig te realiseren is met vrije software op goedkoop beschikbare internet-servers. Het is gemakkelijk om hierop aan te sluiten vanuit websites zoals GezondeMedia.nl. Je begrijpt dat we vanuit Platform Bewuste Media hierop willen inzetten.

In het volgende bericht kijken we nog even verder naar ActivityPub en daarna kijken we naar een kleine variatie op deze techniek (RSS/Atom) waar je nu al zelf eenvoudig mee kan beginnen. Daarna kijken we naar de groeiende trend richting censuur en privacyschending om de noodzaak van dit alles verder te benadrukken.