Journalistiek Groepsdenken

Afgelopen weken hebben we gezien dat er een heleboel mis gaat bij de berichtgeving in de grote media. Het is belangrijk te realiseren dat niet alle journalisten slecht zijn. Er zijn geweldige journalisten die eerlijk onderzoek doen en daar eerlijk over schrijven. Maar dat maakt het behaalde eindresultaat nog niet noodzakelijkerwijs ook geweldig.

 

Overal waar mensen samenwerken heerst een groepsdynamiek. En als je niet oplet een dynamiek waarmee de beste teams soms de domste besluiten nemen. Dit geldt ook voor de kwaliteitsmedia.

Het gevaar van groepsdenken

Het gevaar bestaat dat journalisten gezamenlijk gaan lijden aan Groepsdenken.

Groepsdenken (en: Groupthink) is een psychosociaal fenomeen, waarbij een groep -van op zich zeer bekwame personen- zodanig wordt beïnvloed door groepsprocessen, dat de kwaliteit van groepsbesluiten vermindert. Het ontstaat als groepsleden primair letten op het behoud van overeenstemming en eensgezindheid bij een beslissingsproces in plaats van een kritische overweging van de feiten.

En groepsdenken is helaas precies wat er gebeurt. We zagen uiteraard dat er in Nederland slechts 3 TV-bedrijven waren, slechts 2 dagblad-bedrijven en slechts 1 persbureau. We zagen dat al deze bedrijven en persbureaus ook allemaal vergaand van elkaar afhankelijk zijn. Dat veel van dezelfde berichtgeving verspreid wordt.

Zoals we zagen in een vorig bericht is binnen de journalistiek iedereen het met elkaar eens als het gaat over “de feiten”. Een korte terugblik, aangevuld met wat links:

De waarheid is dat de Nederlandse overheid rationeel, betrouwbaar en democratisch regeert over soeverein Nederland, dat radiostraling niet ongezond is, dat GMO goed is, vaccins worden opgedrongen voor je gezondheid, dat culturele diversiteit een zegen is voor de samenleving, politici bij de Europese Unie zorgen voor vrijheid, inspraak en welvaart, het globalistisch grootbedrijf betrouwbare, hoogwaardige en onafhankelijke berichtgeving genereert, dat afgevuurde kogels tijdelijk in de lucht stil kunnen blijven hangen alvorens verder te vliegen, dat een paar Arabieren met stanleymessen het rijkste militaire apparaat van het machtigste land op deze planeet volledig lam konden leggen en brandend kerosine staal kan smelten… zelfs van op een afstandje.

Bovenstaande samengevatte visie is het resultaat van Groepsdenken. Je kan zien dat een aantal van die punten discutabel is. Wellicht zijn een aantal van die feiten, die we allemaal (moeten) geloven, wel juist helemaal niet waar.

Toch mag je daar niet aan twijfelen, daar mag je geen kritische vragen over stellen. Als je van deze visie afwijkt wordt je door de groep verstoten. Je kan als journalist bij de grote media deze punten niet ter sprake brengen, laat staan ter discussie stellen.

Als journalist in het werkveld van de grote media zit je vast aan een kunstmatig wereldbeeld gecreëerd op basis van groepsbelangen. Je bent voor het betalen van je hypotheek afhankelijk van het conformeren aan dit beeld. Hoe beter je je conformeert, hoe beter je carrière bij de grote media verloopt.

Symptomen van Groepsdenken

Als je kijkt naar de journalistiek en de symptomen van Groepsdenken bekijkt, zie je helaas duidelijk herkenbare signalen:

  • Karikaturiseren van de buitenwereld
  • Zelfcensuur, leden uiten geen kritiek
  • Illusie van onaantastbaarheid
  • Onvoorwaardelijk geloof in de eigen moraal
  • Illusie van unanimiteit (valse consensus effect)
  • Zelfaangewezen “mindguards” die de groep beschermen tegen negatieve informatie

We weten hoe Trump en Poetin als karikatuur worden weggezet door de media. Zelfcensuur: je ziet geen objectief woord over deze mannen meer verschijnen in de media. De mediabedrijven verspreiden unaniem en zonder enig kritiek (i.e. zelfcensuur) ook dezelfde onwaarheden, zelfs wanneer het pijnlijk duidelijk is dat het onwaarheden betreft.

We zagen uiteraard hoe organisaties als Media Matters als mindguards (lees: gedachtepolitie) leden van de journalistiek afstraffen, anders volgt een broodroof-oproep met advertentie-boycot tegen afvallige publicaties. Over die (illusie van) onaantastbaarheid kunnen de PR-medewerkers van de overheid, de inlichtingendiensten, Facebook, Media Matters, SCL Group en Cambridge Analytica je uiteraard veel vertellen. Al deze partijen zijn vergaand bepalend voor wat jij leest in de krant, als nieuws bekijkt op internet en ziet op TV.

We gaan in een volgend bericht verder in op de illusie van onaantastbaarheid, want dat neemt zorgwekkende vormen aan.

Dat kan anders

Als de totale grote, zakelijke media klem zit in een keurslijf van groepsdenken, is de remedie het onder de aandacht brengen van ander nieuws.

Voor de toekomst van vrijheid en democratie in ons land, en het daarvoor benodigde voortbestaan van journalistiek als vierde macht, is het dus van belang dat er naast deze ‘kwaliteitsmedia’ een sterk alternatief bestaat. En dat alternatief is er, enigszins, maar daar dient nog een heleboel gewonnen te worden.

Vandaar dat we zijn gestart met een Platform Bewuste Media. Een eerste resultaat daarvan is al te zien op GezondeMedia.nl. Volg onze blog op Bouwen aan Beter voor meer informatie over onze initiatieven.